Ο σταυρός του Αϊνστάιν

Ραδιοαστρονόμοι ανακάλυψαν ένα σπάνιο κοσμικό μοτίβο, τον επονομαζόμενο «σταυρό του Αϊνστάιν» (Einstein Cross), που θα τους βοηθήσει να μάθουν περισσότερα για την σκοτεινή ύλη του σύμπαντος




Ο σταυρός του Αϊνστάιν είναι ένα φαινόμενο βαρυτικού φακού, όπου το φως από ένα πολύ απομακρυσμένο αντικείμενο (π.χ. γαλαξία ή κβάζαρ) κάμπτεται εξαιτίας της βαρύτητας ενός παρεμβαλλόμενου γαλαξία ή ομάδας γαλαξιών, σχηματίζοντας στο σημείο παρατήρησης τέσσερα είδωλα του απομακρυσμένου αντικειμένου, έτσι ώστε να φαίνονται σαν σταυρός. Οι αστρονόμοι P. Cox et al στην εργασία τους με τίτλο «HerS-3: An Exceptional Einstein Cross Reveals a Massive Dark Matter Halo» αναφέρονται ακριβώς σε αυτό το φαινόμενο, αλλά με μια διαφορά: αντί για τέσσερα είδωλα, παρατηρήρησαν και ένα πέμπτο είδωλο του απομακρυσμένου γαλαξία HerS-3, ακριβώς στο κέντρο του ‘σταυρού’.

Τα πέντε είδωλα του μακρινού γαλαξία HerS-3 (μετατόπιση προς το ερυθρό z=3,06) δεν μπορούν να εξηγηθούν με τις τέσσερις ορατές μάζες που παρεμβάλλονται μεταξύ ραδιοτηλεσκοπίου και HerS-3. Κυρίως το πέμπτο, το κεντρικό είδωλο ήταν ακατανόητο. Αρχικά οι ερευνητές νόμισαν ότι μάλλον πρόκειται για παρατηρησιακό σφάλμα, κάτι που τελικά δεν ίσχυε. Για να προσομοιώσουν το φαινόμενο στον υπολογιστή υπέθεσαν ότι παρεμβάλλεται κατάλληλα ποσότητα αόρατης σκοτεινής ύλης. Αυτό που βρήκαν ήταν πως αν η μάζα της συσσωρευμένης σκοτεινής ύλης που παρεμβάλλεται είναι τρισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από την μάζα του Ήλιου, τότε το φαινόμενο μπορεί να ερμηνευθεί. Συνεπώς, το πενταπλό είδωλο του HerS-3 πέραν της σπανιότητάς του, μας αποκαλύπτει και την παρουσία της σκοτεινής ύλης.

πηγές:
1. An Exceptional Einstein Cross Reveals Hidden Dark Matter –https://iram-institute.org/
2. Astronomers Discover Rare Einstein Cross With Fifth Image, Revealing Hidden Dark Matter – https://www.rutgers.edu/

 

https://physicsgg.me/2025/09/26/%ce%bf-%cf%83%cf%84%ce%b1%cf%85%cf%81%cf%8c%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b1%cf%8a%ce%bd%cf%83%cf%84%ce%ac%ce%b9%ce%bd/