Οταν οι άνθρωποι κινδύνευσαν να εξαφανιστούν

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα πρόσφατης διεθνούς έρευνας πριν από 930 με 810 χιλιάδες χρόνια, ο πληθυσμός των προγόνων του είδους μας μειώθηκε δραματικά λόγω μιας πλανητικής κλιματικής κρίσης σε ποσοστό 98,7%

Πρόσφατη διεθνής έρευνα ανακάλυψε ότι σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή στην ιστορία του είδους μας, το ανθρώπινο γένος κινδύνεψε να εξαφανιστεί ολοσχερώς εξαιτίας μιας δραματικής δημογραφικής κρίσης, η οποία οφείλεται στις δραματικές καιρικές-οικολογικές πλανητικές αλλαγές που συνέβησαν πριν από περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια, δηλαδή κατά την πρώιμη ή Κατώτερη Πλειστόκαινο εποχή.

Μια νέα έρευνα που μόλις δημοσιεύτηκε στο κορυφαίο περιοδικό «Science», η οποία προέκυψε από τη συνεργασία μεταξύ Αμερικανών, Ιταλών και Κινέζων ερευνητών (παλαιοανθρωπολόγων, παλαιογενετιστών και βιοπληροφορικών), οι οποίοι χάρη σε μια πρόσφατη βιοπληροφορική μέθοδο, που ονομάζεται «FitCoal», κατάφεραν να αναλύσουν συγκριτικά τα γονιδιώματα, δηλαδή όλα τα γονίδια που υπάρχουν στα κύτταρα 3.154 σύγχρονων ανθρώπων από 50 διαφορετικούς ανθρώπινους πληθυσμούς, τα γονιδιώματα των οποίων τα συνέκριναν με τα γονιδιώματα που βρέθηκαν μέσα στα απολιθωμένα οστά εξαφανισμένων ανθρώπινων ειδών.

Με βάση τα αποτελέσματα αυτής της συγκριτικής έρευνας, οι ερευνητές αυτοί διαπίστωσαν ότι πριν από περίπου 930 με 810 χιλιάδες χρόνια, ο πληθυσμός των προγόνων του είδους μας μειώθηκε αυτή την ιστορική περίοδο σε ένα ποσοστό 98,7%, υπολόγισαν μάλιστα ότι πλανητικά έφτασε να αριθμεί μόλις 1.300 γόνιμα άτομα!

Ενα καταστροφικό φαινόμενο που, σύμφωνα με τη θεωρία της δυναμικής των πληθυσμιακών μοντέλων, περιγράφεται ως «στόμιο της φιάλης» ή ως ο «λαιμός του μπουκαλιού» (bottleneck), για να περιγραφεί το σημείο συμφόρησης στο οποίο φτάνουν κάποιοι ζωικοί πληθυσμοί, όταν αντιμετωπίζουν ακραίες κλιματικές-οικολογικές πιέσεις, όπως αυτές που επικρατούσαν κατά την Πλειστόκαινο γεωλογική εποχή.

Αυτές οι πλανητικά καταστροφικές κλιματικές συνθήκες δημιουργούσαν ακραίες οικολογικές πιέσεις, που απ’ ό,τι φαίνεται μείωσαν σε τέτοιο βαθμό τον αριθμό των προγόνων του είδους μας ώστε κινδύνεψαν να εξαφανιστούν από τη Γη.

Το φαινόμενο οφείλεται πιθανότατα στις δραστικές αλλαγές των κλιματικών συνθηκών που επικρατούσαν τότε στη Γη και η διάρκειά του υπολογίζεται σε 300 χιλιάδες χρόνια. Μεγάλη χρονική περίοδος που ταυτίζεται ικανοποιητικά με τη σοβαρή δημογραφική κρίση που καταγράφεται από την έρευνα.

Ευτυχώς, κάποιοι ολιγάριθμοι πληθυσμοί παλαιοανθρώπων επιβίωσαν και μετεξελίχθηκαν σε ανθρώπους της Χαϊδελβελγης ή Homo heidelbergensis: ένα εξαφανισμένο είδος αρχαϊκού ανθρώπου, που έζησε κατά το Μέσο Πλειστόκαινο και θεωρείται ο κοινός πρόγονος των Νεάντερταλ, των Ντενίσοβα και των σύγχρονων ανθρώπων (Homo sapiens).

Βλέπουμε, λοιπόν, ότι οι παλαιοντολόγοι και οι παλαιοανθρωπολόγοι δεν αρκούνται, στις μέρες μας, στην ανακάλυψη απολιθωμένων οστών και κρανίων για να κατανοήσουν την προέλευση και την εξέλιξη του είδους μας.

Χάρη στις νέες τεχνικές της γονιδιακής ανάλυσης οι ερευνητές μπορούν να «διαβάζουν» το γονιδιακό αποτύπωμα, δηλαδή την ακριβή γενετική ταυτότητα των φορέων αυτών των οστών.

Και δεδομένου ότι στα «απολιθωμένα» γονίδια βρίσκεται όντως καταγεγραμμένη η βιολογική ταυτότητα, δηλαδή οι γενετικές διαφορές και οι ιδιαιτερότητες του κάθε εξαφανισμένου ανθρώπινου είδους από το σημερινό είδος ανθρώπων, τότε σε αυτά τα απολιθωμένα γονιδιώματα θα πρέπει, σε τελευταία ανάλυση, να αναζητηθεί η εξελικτική απόσταση -αλλά και η γενετική συγγένεια!- που υπάρχει μεταξύ των πιο σύγχρονων ανθρώπινων ειδών με τα προ πολλού εξαφανισμένα είδη.

Η ανθρώπινη εξέλιξη οφείλεται σε ακραίες κλιματικές αλλαγές;

Αναλύοντας τα γονίδια των προηγούμενων ανθρώπινων ειδών, δηλαδή το απολιθωμένο DNA που εξάγουν από τα οστά τους, οι ερευνητές μπορούν να εντοπίζουν επακριβώς τις γενετικές αλλαγές που οδήγησαν στην εξέλιξη και τελικά στην επικράτηση του πιο πρόσφατου εξελικτικά είδους ανθρώπων, του Homo sapiens. Ενα νέο πεδίο έρευνας που μας αποκαλύπτει ότι η προϊστορία του είδους μας ήταν λιγότερο γραμμική και προβλέψιμη απ’ όσο πιστεύαμε, και άρα το νεωτερικό «παραμύθι» της γραμμικής εξελικτικής εποποιίας του ανατομικά σύγχρονου ανθρώπου θα πρέπει μάλλον να ξαναγραφτεί.

Παρά τη σύντομη ιστορία του, το σχετικά νέο πεδίο έρευνας της «Παλαιογονιδιωματικής» είναι ένα είδος γονιδιωματικής αρχαιολογίας, που έχει ήδη να επιδείξει πλήθος από σημαντικές ανακαλύψεις, οι οποίες πολύ συχνά οδηγούν σε ριζική αναθεώρηση πολλών «καλά εδραιωμένων» επιστημονικών εικασιών του παρελθόντος σχετικά με την πορεία και τις διαφοροποιήσεις που οδήγησαν στην επικράτηση των πιο σύγχρονων ανθρώπινων ειδών.

Με βάση αυτά τα πιο πρόσφατα δεδομένα, οι ειδικοί θεωρούν σχεδόν βέβαιο ότι κοινός πρόγονος των Νεάντερταλ, των Ντενίσοβα και των σύγχρονων ανατομικά ανθρώπων (Homo sapiens) ήταν το πιο αρχαϊκό ανθρώπινο είδος (Homo heidelbergensis). Και η μακρά περίοδος δημογραφικής κρίσης θα πρέπει να έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στη μετέπειτα εξέλιξη του είδους των ανθρώπων, ενώ η μεγάλη διάρκεια του φαινομένου του «στομίου της φιάλης» (bottleneck) δημιούργησε τις αναγκαίες συνθήκες για την εξελικτική εμφάνιση και επικράτηση του ανθρώπινου είδους Homo heidelbergensis, από το οποίο αργότερα θα προκύψουν τα πιο σύγχρονα είδη ανθρώπων.

https://www.efsyn.gr/epistimi/epistimonika-nea/404042_otan-oi-anthropoi-kindyneysan-na-exafanistoyn