Οταν κοιμάται ο εγκέφαλος

Πώς οι νευροεπιστήμες διαφωτίζουν το αίνιγμα του ύπνου και της ονειρικής ζωής;

ΜΗΧΑΝΕΣ ΤΟΥ ΝΟΥ 10.05.25 22:56

Σπύρος Μανουσέλης

Η σύγχρονη νευροεπιστήμη, κάθε άλλο παρά κοινωνικά ουδέτερη ή γνωστικά αφελής, αρχίζει να μας αποκαλύπτει τους εγκεφαλικούς μηχανισμούς του ύπνου και των ονείρων που, κάθε νύχτα, μας επιτρέπουν να στήνουμε αυτό το μαγικό αλλά εξαιρετικά ωφέλιμο εγκεφαλικό θέατρο σκιών. Ανατρεπτικές ανακαλύψεις που επιβεβαιώνουν την επιτακτική ανάγκη να αντισταθούμε σε ό,τι επιχειρεί να σκοτώσει τα όνειρά μας ● Πώς αντιδρά ο εγκέφαλός μας και, μέσω αυτού, ο οργανισμός μας συνολικά όταν για μεγάλο χρονικό διάστημα στερείται τις άκρως ευεργετικές και αναπλαστικές λειτουργίες του ύπνου; Και γιατί όποτε ο εγκέφαλός μας αντιμετωπίζει ιδιαίτερα αγχογόνες ή απειλητικές καταστάσεις, αντιδρά κατά κανόνα με την απορρύθμιση των φάσεων του ημερήσιου κύκλου ύπνου-εγρήγορσης;

Χιλιόμετρα συνδέσεων χαρτογραφήθηκαν σε έναν κόκκο εγκεφαλικού ιστού

 

Νέος χάρτης ιχνηλατεί τις συνδέσεις ανάμεσα σε δεκάδες χιλιάδες νευρώνες, ένα επίτευγμα που προσφέρει νέες γνώσεις για τη λειτουργία και τις διαταραχές του εγκεφάλου.

Η αισθητική απελευθέρωση της μηχανής των χρωμάτων

ΜΗΧΑΝΕΣ ΤΟΥ ΝΟΥ 01.02.25 06:00

Σπύρος Μανουσέλης

Αραγε είναι εφικτή (εγκεφαλικά) και επιθυμητή (αισθητικά) η επιθυμία να απελευθερωθούμε από τα εγκεφαλικά «χρωματικά δεσμά» μας; Πάντως, σύμφωνα με τις πρόσφατες νευροεπιστημονικές ανακαλύψεις, οι πιο δημιουργικοί ζωγράφοι εκμεταλλεύονται χωρίς, συνήθως, να το συνειδητοποιούν τα εγγενή χαρακτηριστικά της πολύπλοκης εγκεφαλικής μηχανής χρωμάτων που διαθέτουν για την επεξεργασία των πρωτότυπων οπτικών και αντιληπτικών εμπειριών τους, που αποτυπώνονται στα αθάνατα έργα τους

Η γλωσσική χρωματουργία

ΜΗΧΑΝΕΣ ΤΟΥ ΝΟΥ 25.01.25 23:03

Σπύρος Μανουσέλης

Πώς οι λέξεις που διαθέτουμε για την κατονομασία των χρωμάτων επηρεάζουν τις χρωματικές μας αντιλήψεις;

Στα 2 προηγούμενα άρθρα, προσπαθήσαμε να συνοψίσουμε τις πιο πρόσφατες κατακτήσεις των νευροεπιστημών, που αποκαλύπτουν ότι τόσο η ανθρώπινη όσο και η ζωική έγχρωμη όραση δεν είναι ποτέ μια παθητική αισθητηριακή καταγραφή κάποιων επιμέρους οπτικών χαρακτηριστικών των αντικειμένων. Παραδόξως, αυτές οι εντυπωσιακές επιστημονικές εξελίξεις φαίνεται να ενισχύουν κάποιες θεωρίες που υποστηρίζουν ότι η έγχρωμη όραση είναι μια σχεδόν τυχαία γλωσσική δημιουργία. Αρα τα χρώματα που βλέπουμε δεν είναι τίποτε άλλο από μια αυθαίρετη κοινωνική-πολιτισμική κατασκευή.

Το νευρωνικό δίκτυο παραγωγής χρωμάτων

 

Από τις 5 βασικές αισθήσεις, η όραση αποτελεί αναμφίβολα την αρχαιότερη (εξελικτικά) και την πλέον πολύπλοκη (ανατομικά και λειτουργικά) αισθητηριακή μας ικανότητα και γι’ αυτό ο οπτικός εγκέφαλος των πρωτευόντων θηλαστικών καταλαμβάνει το 1\4 του εγκεφάλου τους συνολικά. Πάντως, η έγχρωμη όραση είναι από τις πιο αινιγματικές λειτουργίες του οπτικού εγκεφάλου, διότι παίζει αποφασιστικό ρόλο όχι μόνο στη γνωστική αλλά και στην αισθητική ιδιοποίηση της ορατής πραγματικότητας.

Η συνείδηση ​​κρύβεται στα ηλεκτρικά πεδία του εγκεφάλου μας

Ένας μυστηριώδης ηλεκτρομαγνητικός μηχανισμός μπορεί να είναι πιο σημαντικός από την πυροδότηση νευρώνων στον εγκέφαλό μας για την κατανόηση της λειτουργίας της συνείδησής μας.

Η χρωματοποιία ως προϊόν εγκεφαλικής δημιουργίας

Πώς εξηγείται επιστημονικά η αινιγματική ικανότητα του εγκεφάλου μας να χρωματίζει τη φύση;

ΜΗΧΑΝΕΣ ΤΟΥ ΝΟΥ

11.01.25 13:21 Σπύρος Μανουσέλης

Σε κάθε φυσιολογικό μάτι ο αμφιβληστροειδής χιτώνας περιέχει μεγάλο αριθμό από δύο τύπους φωτοϋποδεκτικών νευρικών κυττάρων: τα ραβδιόμορφα κύτταρα ή ραβδία (b) και τα κωνιόμορφα κύτταρα ή κωνία (a), τα οποία φαίνονται στο πάνω μέρος του σχεδίου αριστερά. Τα κύτταρα αυτά περιέχουν διαφορετικές χρωστικές φωτοαπορροφητικές ουσίες, που τους επιτρέπουν να απορροφούν τα φωτόνια που υπάρχουν στο εισερχόμενο φως και να τα μετατρέπουν σε διαφορετικά οπτικά σήματα

Η απίστευτη βραδύτητα της ανθρώπινης σκέψης

Ο εγκέφαλος αποκαλείται μερικές φορές ως η πιο περίπλοκη μηχανή στο γνωστό σύμπαν. Ωστόσο οι άνθρωποι σκέφτονται με τον ασήμαντο ρυθμό 10 bit ανά δευτερόλεπτο, τον ρυθμό μιας συνομιλίας.

Σύμφωνα με μια νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Neuron, τα ανθρώπινα όντα σκέφτονται με βασανιστικά αργή ταχύτητα, περίπου 10 bit ανά δευτερόλεπτο – θυμούνται, λαμβάνουν αποφάσεις και φαντάζονται τα πράγματα με αυτόν τον ρυθμό.

Η εξαϋλωμένη συνείδηση

 

Το μεταφυσικό και επιστημονικό σκηνικό της παράστασης των ασύνειδων ζόμπι

ΜΗΧΑΝΕΣ ΤΟΥ ΝΟΥ 23.11.24 21:08

Σπύρος Μανουσέλης

Στο 2ο άρθρο των «Μηχανών του Νου» σχετικά με την αινιγματική παρουσία της συνείδησης θα κάνουν την εμφάνισή τους τα ζόμπι, για να διαφωτίσουν τόσο τις μεταφυσικές όσο και τις φυσικές προϋποθέσεις της εξάλειψης της συνείδησης. Το ερώτημα που επιχειρούμε να διερευνήσουμε είναι αν μπορούν να υπάρξουν ενσυνείδητα όντα χωρίς να πληρούνται ορισμένες φυσικές και μεταφυσικές προϋποθέσεις. Αν, δηλαδή, η αναγνώριση της συνείδησης και ευρύτερα των νοητικών φαινομένων μπορεί να αυτονομηθεί από τις φυσικές και βιοψυχολογικές συνθήκες εμφάνισης αυτών των φαινομένων.

Ο γρίφος της συνείδησης

Σαλβαδόρ Νταλί, «Old Age, Adolescene, Infancy (The Three Ages)», [Γηρατειά, εφηβεία, βρεφική ηλικία (Οι τρεις ηλικίες)], 1940

 

Αναζητώντας μια επιστημονική εξήγηση για την αινιγματική προέλευση της συνείδησης από τη μη συνειδητή ύλη.

Στις μέρες μας, η έρευνα των δομών και των λειτουργιών του εγκεφάλου επέτρεψε όχι μόνο την καλύτερη κατανόηση της συνείδησης, αλλά και την προσομοίωσή της από ευφυείς μηχανές

Γιατί κάποιες αναμνήσεις μένουν στον εγκέφαλό μας για πάντα; Οι επιστήμονες βρήκαν τη «συγκολλητική» ουσία της μνήμης

Η επιμονή της μνήμης είναι ζωτικής σημασίας για την ταυτότητά μας. Χωρίς τη μνήμη δεν θα υπήρχε η μάθηση – για τους ανθρώπους αλλά και για οποιοδήποτε άλλο ζώο. Δεν είναι περίεργο, λοιπόν, το γεγονός ότι ορισμένοι ερευνητές έχουν χαρακτηρίσει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος αποθηκεύει τις αναμνήσεις, ως το θεμελιώδες ζητούμενο της νευροεπιστήμης.