Γιόχαν-Ντίτριχ Βέρνερ: Η Γη είναι το ιδανικό σπίτι για τον άνθρωπο

Εχει καταστεί σαφές ότι η ESA στοχεύει περισσότερο στη Σελήνη για αποστολές εξερεύνησης αλλά και για την παρουσία των ανθρώπου εκεί απ' ό,τι στον Αρη. Τι σας οδήγησε σε αυτή την απόφαση;

«Η ESA ενδιαφέρεται για την εξερεύνηση του Διαστήματος και ειδικότερα για την εξερεύνηση της Σελήνης και του Αρη, γι' αυτό και έχουμε υπό εξέλιξη διάφορες αποστολές τόσο στον φυσικό μας δορυφόρο όσο και στον Κόκκινο Πλανήτη.


Πρέπει να σημειώσω ότι στην ESA δεν διαχωρίζουμε τη διαστημική εξερεύνηση σε εκείνη που γίνεται από ανθρώπους και σε εκείνη που γίνεται με ρομπότ. Θεωρούμε και την εξερεύνηση που γίνεται παρουσία του ανθρώπου αλλά και εκείνη με τεχνητά μέσα και ειδικότερα με ρομπότ το ίδιο σημαντική, οπότε δεν μπαίνουμε ιδιαίτερα σε αυτό το δίλημμα. Για τον Αρη έχουμε υπό εξέλιξη το φιλόδοξο πρόγραμμα ExoMars, όπου ένα προηγμένο ρομπότ θα εξερευνήσει τον πλανήτη, αλλά πιστεύουμε ότι υπάρχουν αξεπέραστα ακόμη εμπόδια για μια επανδρωμένη αποστολή στον Αρη, γι' αυτό και η ESA προωθεί την παρουσία του ανθρώπου στη Σελήνη».


Προφανώς η Σελήνη είναι πιο ρεαλιστικός και εφικτός στόχος από τον Αρη. Σκέφτεστε μήπως να δημιουργήσετε στη Σελήνη τις προϋποθέσεις ώστε να αποτελέσει ένα είδος κόμβου που θα βοηθήσει στο να ταξιδέψει πιο εύκολα ο άνθρωπος σε άλλες περιοχές του ηλιακού μας συστήματος ή και έξω από αυτόν;
«Η ερώτησή σας μου δίνει την ευκαιρία να δηλώσω ότι στην ESA δεν είμαστε θιασώτες της δημιουργίας αποικιών σε άλλους πλανήτες. Πιστεύουμε ότι η Γη είναι το πιο όμορφο και ιδανικό σπίτι για τον άνθρωπο και δεν υπάρχει κανένας λόγος να φύγουμε από αυτόν. Απλά θα πρέπει να τον προσέξουμε για να συνεχίσει να μας φιλοξενεί. Αυτό που εμείς πιστεύουμε ότι πρέπει να γίνει, και σε αυτή την κατεύθυνση θα κινηθούμε, είναι να δημιουργήσουμε αρχικά στη Σελήνη και αργότερα, αν η τεχνολογία το επιτρέψει, σε άλλους πλανήτες κάποιες βάσεις στις οποίες θα μπορούν να ζήσουν άνθρωποι, αλλά όχι μόνιμα. Επαναλαμβάνω ότι εμείς πιστεύουμε ότι μόνο η Γη μπορεί να αποτελέσει τον μόνιμο τόπο κατοικίας των ανθρώπων. Ετσι λοιπόν θεωρούμε ότι βάσεις που θα δημιουργηθούν στη Σελήνη ή όπου αλλού πρέπει να λειτουργούν με τρόπο ανάλογο με αυτόν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, δηλαδή με συχνή εναλλαγή των ατόμων που θα βρίσκονται εκεί. Οι συνθήκες έξω από τη Γη είναι απόλυτα εχθρικές στον άνθρωπο και δεν μπορεί να ζήσει φυσιολογικά ακόμη και για μικρό χρονικό διάστημα, πόσω μάλλον για να ζει κάποιος μόνιμα. Οποιος έχει διαφορετική άποψη ας ρωτήσει τα πληρώματα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν κατά την προετοιμασία να πάνε εκεί, το πώς ζουν σε αυτές τις συνθήκες και τι συμβαίνει σε αυτούς όταν επιστρέφουν».


Οπότε μπορούμε βάσιμα να υποθέσουμε ότι μια επανδρωμένη αποστολή στον Αρη δεν είναι στα σχέδια της ESA.
«Πολλοί που μιλάνε για επανδρωμένα ταξίδια στον Αρη, συμπεριλαμβανομένων και ειδικών, δυστυχώς κρύβουν την πραγματικότητα και τα εμπόδια που υπάρχουν για να ταξιδέψει ο άνθρωπος στον Αρη. Το πλήρωμα που θα ταξιδέψει στον Αρη θα δεχτεί για έξι μήνες τεράστιες ποσότητες κοσμικής ακτινοβολίας. Δεν μπορούμε λοιπόν να γνωρίζουμε σε τι κατάσταση υγείας θα φτάσουν στον Αρη αυτοί οι άνθρωποι. Επιπλέον, δεν ξέρουμε τι άλλου είδους προβλήματα υγείας θα έχουν αναπτύξει κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ενώ φυσικά θα είναι έξι μήνες κλεισμένοι σε έναν πολύ μικρό χώρο. Ακόμη και αν κάποιοι καταφέρουν να φτάσουν υγιείς, λογικά δεν θα μπορούν καν να περπατήσουν ύστερα από ένα τέτοιο ταξίδι. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι βγαίνοντας από το σκάφος το πλήρωμα θα εκτεθεί εκ νέου σε ακραίες συνθήκες, αυτές του Αρη. Οπότε θα πρέπει η παρουσία τους εκεί να είναι πολύ σύντομη και να πάρουν γρήγορα τον δρόμο της επιστροφής, ο οποίος προϋποθέτει να υπάρχει εκεί που θα βρίσκονται ο κατάλληλος τεχνικός εξοπλισμός να το κάνουν. Θα πρέπει να υπάρχει ένας πύραυλος που θα μεταφέρει το σκάφος τους στο Διάστημα. Ολα αυτά τα εμπόδια είναι αξεπέραστα με τις διαθέσιμες τεχνικές δυνατότητες. Επίσης η επιστημονική κοινότητα έχει συμφωνήσει ότι δεν είναι επιλογή σε καμία περίπτωση ένα επανδρωμένο ταξίδι στον Αρη χωρίς επιστροφή, δηλαδή να στείλουμε εκεί ανθρώπους γνωρίζοντας πως, ακόμη και αν καταφέρουν να φτάσουν στον πλανήτη, δεν θα μπορούν να επιστρέψουν και να το κάνουμε αυτό μόνο και μόνο για να πούμε ότι πήγαμε.
Αυτή τη στιγμή, και πιστεύω για αρκετά χρόνια ακόμη, δεν πρόκειται να υπάρξει η τεχνολογία που να επιτρέψει ένα ασφαλές ταξίδι στον Αρη. Αν υπάρξει ένα σκάφος που θα μεταφέρει ανθρώπους εκεί με ασφάλεια και θα μπορούν μετά να επιστρέψουν, είμαστε ανοικτοί να το συζητήσουμε».


Υπάρχουν όμως ιδιωτικές εταιρείες όπως η Space X του Ελον Μασκ που όχι μόνο δηλώνουν ότι προετοιμάζουν επανδρωμένες αποστολές στον Αρη, αλλά υποστηρίζουν ότι θα τις πραγματοποιήσουν πολύ σύντομα, μέσα στα επόμενα 3-5 έτη. Πιστεύετε ότι είναι εφικτό μια ιδιωτική εταιρεία να καταφέρει να οργανώσει μια τέτοια αποστολή νωρίτερα απ' ό,τι μια διαστημική υπηρεσία, όπως η ESA και η NASA;
«Πρέπει να ομολογήσω ότι η Space X έχει αποδείξει ότι έχει πολύ ενδιαφέρουσες ιδέες και ότι προσπαθεί φιλότιμα να τις υλοποιήσει. Ομως στην περίπτωση του Αρη ισχύουν όσα είπα προηγουμένως. Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή τεχνική δυνατότητα να σταλεί με ασφάλεια ένα επανδρωμένο πλήρωμα στον Αρη και να επιστρέψει».


Τι θα γίνει αν κάποιοι άνθρωποι, ο καθένας για δικούς του λόγους, πάνε σε μια ιδιωτική εταιρεία και δηλώσουν πρόθυμοι να ρισκάρουν τη ζωή τους για ένα τέτοιο ταξίδι;
«Από όσο μπορώ να ξέρω, ο Ελον Μασκ δεν θα συμφωνούσε σε κάτι τέτοιο, αλλά αν υποθέσουμε ότι το έκανε, είτε αυτός είτε κάποιος άλλος, για να πραγματοποιηθεί ένα τέτοιο ταξίδι πρέπει να πάρει μια εταιρεία κάποιες άδειες, τις οποίες μπορώ να πω με σιγουριά ότι δεν θα πάρει».


Ας γυρίσουμε στην ESA και στη Σελήνη. Εχετε προτείνει ένα πολύ εντυπωσιακό αλλά και φιλόδοξο σχέδιο, το «Χωριό της Σελήνης». Πρόκειται ακόμη για μια ιδέα που έχετε σκεφτεί ή έχουν ξεκινήσει κάποιες προετοιμασίες για τη δημιουργία του;
«Το "Χωριό της Σελήνης" είναι ένα πρότζεκτ το οποίο από την πρώτη στιγμή που το σκεφτήκαμε αποφασίσαμε ότι θα έχει παγκόσμιο χαρακτήρα. Γι' αυτό και έχουμε ξεκινήσει εδώ και καιρό τις επαφές με οργανισμούς και εταιρείες από πολλές χώρες σε όλον τον κόσμο και έχει δημιουργηθεί μια πρώτη λίστα από ενδιαφερομένους να συμμετέχουν σε αυτό το πρότζεκτ. Θέλουμε κάθε κομμάτι του πρότζεκτ να αναλάβει διαφορετική εταιρεία ή οργανισμός και να υπάρχουν εταιρείες και οργανισμοί από πολλές χώρες. Εξετάζουμε ήδη πολύ σοβαρές προτάσεις που μας έχουν υποβληθεί για τα ρομποτικά συστήματα που θα χρησιμοποιηθούν στην κατασκευή και λειτουργία του "Χωριού", τις τεχνολογίες προσεδάφισης των σκαφών κ.λπ. Βρετανικές εταιρείες έχουν κάνει πολύ σημαντικές προτάσεις ανάληψης της ευθύνης των τηλεπικοινωνιών του χωριού. Η διαδικασία προχωρεί και μπορώ να σας αποκαλύψω τώρα ότι αν όλα εξελιχθούν όπως τα σχεδιάζουμε, πολύ σύντομα, πιθανότατα μέσα στο 2020, να ανακοινώσουμε ότι το πρότζεκτ ξεκίνησε».


Πιστεύετε ότι πρέπει να βρούμε τρόπο να μεταμορφώσουμε το περιβάλλον στη Σελήνη και στον Αρη ώστε να γίνει όσο το δυνατόν πιο φιλικό στον άνθρωπο για να κατοικήσουμε εκεί ή θα πρέπει να βρούμε κάποιους άλλους τρόπους για να ξεπεράσουμε τα γεωατμοσφαιρικά προβλήματα που υπάρχουν εκεί, ώστε να δημιουργηθούν μεγάλες σε πληθυσμό αποικίες;
«Δεν νομίζω ότι μπορούμε να παρέμβουμε σε τέτοιο επίπεδο σε έναν πλανήτη, αν και έχουν διατυπωθεί κάποιες ιδέες μετασχηματισμού των συνθηκών στον Αρη, οι οποίες νομίζω ότι είναι ανεδαφικές. Θα επιμείνω στην άποψη ότι δεν χρειάζεται αλλά και δεν πρέπει να ψάξουμε άλλον τόπο διαμονής μακριά από τη Γη».


Βλέπω ότι επιμένετε σε αυτή την άποψη, η οποία όμως έρχεται σε αντίθεση με εκείνη που έχουν διατυπώσει κορυφαίοι επιστήμονες, όπως ο Στίβεν Χόκινγκ, ο οποίος έλεγε συνεχώς ότι η αποίκηση του ανθρώπου σε άλλους πλανήτες είναι απαραίτητη αν θέλουμε να επιβιώσουμε ως είδος στο Σύμπαν.
«Ναι, το γνωρίζω ότι διαφωνούμε με επιστήμονες όπως ο πολύ σπουδαίος και αγαπητός σε μένα Στίβεν Χόκινγκ και μπορώ να σας πω ότι με στενοχωρεί κάπως αυτό. Ομως νομίζω ότι ο Χόκινγκ όπως και άλλοι που έχουν παρόμοιες απόψεις έχουν αποδεχτεί μοιρολατρικά, θα έλεγα, το γεγονός ότι καταστρέφουμε τη Γη και γι' αυτό είναι απαραίτητο να την εγκαταλείψουμε. Εγώ αυτό που λέω είναι ότι πρέπει να σταματήσουμε να καταστρέφουμε τη Γη και να ζήσουμε εδώ γιατί είναι το πιο ωραίο μέρος να ζει κανείς».


Το «Χωριό»


Ο Γιόχαν-Ντίτριχ Βέρνερ (Johann-Dietrich «Jan» Wörner) έχει δηλώσει ότι στόχος της ESA είναι το σεληνιακό «Χωριό» να είναι έτοιμο να κατοικηθεί μέχρι το 2030. Το «Χωριό» θα λειτουργεί και ως τόπος επιστημονικής έρευνας και ως τόπος ανάπτυξης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων (π.χ. ορυχείων) αλλά και ως τουριστικός προορισμός. Σε πρώτη φάση το «Χωριό» θα αποτελείται από φουσκωτές κατοικίες, αλλά σε δεύτερο στάδιο θα κατασκευαστούν μικρά οικήματα μέσω τεχνολογίας τρισδιάστατης εκτύπωσης με υλικά από το έδαφος της Σελήνης. Οι επιτελείς της ESA έχουν μελετήσει πιθανά σημεία για την κατασκευή του «Χωριού» και έχουν καταλήξει ότι ιδανικότερο είναι το λεκανοπέδιο Aitken στον Νότιο Πόλο της Σελήνης, που έχει διάμετρο περίπου 2,5 χιλιάδες χλμ. και μεγάλα υψώματα, κάποια εκ των οποίων εκτείνονται πολλά χιλιόμετρα πάνω από το έδαφός του. Αυτά τα υψώματα τα λούζει μόνιμα το ηλιακό φως, άρα αποτελούν ιδανικό τόπο δημιουργίας αποικιών που θα χρησιμοποιούν την άφθονη ηλιακή ενέργεια για να λειτουργούν.


Ομως κάποιοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι εγκαταστάσεις κατοικίας ανθρώπων στη Σελήνη είναι προτιμότερο να γίνουν σε περιοχές των Πόλων τις οποίες δεν βλέπει ποτέ το ηλιακό φως. Αυτό γιατί σε εκείνες τις περιοχές υπάρχουν αποθέματα νερού σε παγωμένη μορφή. Ετσι οι κάτοικοι αφενός θα επεξεργάζονται το παγωμένο νερό ώστε να γίνει πόσιμο και αφετέρου θα απομονώνουν το οξυγόνο και το υδρογόνο από αυτό για να συντηρούν ατμοσφαιρικά και ενεργειακά τις εγκαταστάσεις.


Η ESA ανακοίνωσε πριν από λίγο καιρό ότι θα συνεργαστεί με τη φημισμένη βρετανική αρχιτεκτονική εταιρεία Norman Foster & Partners για την κατασκευή μικρών οικημάτων στη Σελήνη. Οπως υποστηρίζουν τα στελέχη της ESA, η πρόοδος στην τεχνολογία της τρισδιάστατης εκτύπωσης (3D printing) θα επιτρέψει τη δημιουργία μικρών οικημάτων που θα είναι φτιαγμένα από το υλικό του εδάφους του φυσικού μας δορυφόρου. Τα πρώτα σχέδια που έδωσε στη δημοσιότητα η αρχιτεκτονική εταιρεία κάνουν λόγο για οικήματα στα οποία θα υπάρχει δυνατότητα παραμονής 4 ατόμων. Οι σεληνιακές κατοικίες-βάσεις θα κατασκευάζονται από αυτόνομα ρομπότ, θα έχουν σχήμα θόλου και θα προστατεύουν πλήρως τους ανθρώπους από τις τοπικές κλιματικές συνθήκες, τη βλαβερή κοσμική ακτινοβολία αλλά και την πτώση μετεωριτών. Το κάθε οίκημα θα είναι κατασκευασμένο σε ποσοστό 90% από σεληνιακά υλικά. Τα υλικά αυτά θα γίνονται πρώτα ένας πολτός, ο οποίος στη συνέχεια θα αποτελεί το περιεχόμενο του μηχανήματος που μέσω ψεκασμού θα εκτυπώνει στερεά δομικά υλικά, τα οποία και θα χρησιμοποιούνται στην κατασκευή του οικήματος.

http://www.tovima.gr/science/article/?aid=1000023