Τι είναι η ζωή;

Πριν από 77 χρόνια, ο Erwin Schrödinger, ο φυσικός που διατύπωσε την θεμελιώδη εξίσωση της κβαντομηχανικής, αλλά έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό από τον γάτο του, δημοσίευσε ένα βιβλίο με τίτλο «Τι είναι η ζωή;».

Ο βραβευμένος με το Νόμπελ Φυσικής 2020 Roger Penrose προλόγισε την επανέκδοση του βιβλίου το 1991 ως εξής:
Όταν ήμουν νεαρός φοιτητής των μαθηματικών, στις αρχές της δεκαετίας του ’50, δεν διάβαζα πολύ, αλλά όταν διάβαζα – τουλάχιστον όποτε τελείωνα κάποιο βιβλίο – ήταν συνήθως του Erwin Schrödinger. Έβρισκα πάντα το γράψιμό του τόσο επιβλητικό: προκαλούσε την υπερδιέγερση της ανακάλυψης, με την προοπτική απόκτησης κάποιας γνήσιας νέας κατανόησης για τον μυστηριώδη κόσμο που ζούμε. Κανένα από τα γραπτά του δεν έχει αυτό το χαρακτηριστικό, περισσότερο από το κλασικό του έργο «Τί είναι η ζωή;» – το οποίο, όπως αντιλαμβάνομαι τώρα, πρέπει σίγουρα να συγκαταλέγεται ανάμεσα στα επιστημονικά γραπτά αυτού του αιώνα με την περισσότερη επιρροή.
Αντιπροσωπεύει μια έντονη προσπάθεια κατανόησης μερικών από τα πραγματικά μυστήρια της ζωής, μια προσπάθεια που καταβλήθηκε από έναν φυσικό με τέτοια οξυδέρκεια και βαθιά αντίληψη, που συνέβαλε πολύ στη διαφοροποίηση του τρόπου με τον οποίο κατανοούμε πως είναι φτιαγμένος ο κόσμος. Η προσέγγιση του αντικειμένου γίνεται από πολλές απόψεις – κάτι ασυνήθιστο για την εποχή του. Παρ’ όλα αυτά, είναι γραμμένο με μια ελκυστική ή ίσως αφοπλιστική μετριοφροσύνη, σ’ ένα επίπεδο που το καθιστά προσιτό σε μη ειδικούς και στους νέους οι οποίοι είναι πιθανό να ονειρεύονται να γίνουν επιστήμονες. Πράγματι, πολλοί επιστήμονες με θεμελιώδη συνεισφορά στη βιολογία, όπως οι J.B.S. Haldane και Francis Crick, έχουν παραδεχτεί πως επηρεάστηκαν σημαντικά (αν και δεν συμφωνούσαν απόλυτα) από τις πλατιές ιδέες που προβάλλονται απ’ αυτόν τον τόσο πρωτότυπο και βαθιά στοχαστή φυσικό.
 

Όπως πολλά άλλα έργα που είχαν σημαντικό αντίκτυπο στην ανθρώπινη σκέψη, εφιστά την προσοχή σε έννοιες οι οποίες, από τη στιγμή που γίνονται κατανοητές, περιβάλλονται από μια αυταπόδεικτη αλήθεια. Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθούν να αγνοούνται τυφλά από ένα παράλογα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων οι οποίοι θα έπρεπε να γνωρίζουν περισσότερα. Πόσο συχνά δεν ακούμε ακόμα ότι η κβαντική θεωρία δεν επηρεάζει ιδιαίτερα τις έρευνες στη βιολογία, ή ακόμα και ότι τρώμε για να πάρουμε ενέργεια; Αυτό τονίζει πόσο σχετικό συνεχίζει να είναι το βιβλίο του Schrödinger «Τι είναι η ζωή;» για μας σήμερα.
Αξίζει να το ξαναδιαβάσει κανείς χίλιες φορές!

Roger Penrose, 8 Aυγούσστου 1991 («ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ; Πνεύμα και Ύλη», Erwin Schrödinger, μετάφραση: Βίκυ Σαμπετάη, Εκδόσεις Τραυλός)

Έτσι λοιπόν προλόγιζε ο Roger Penrose το βιβλίο «Τι είναι η ζωή;» πριν από 30 χρόνια, χαρακτηρίζοντάς το ως ένα «από τα πιο σημαντικά επιστημονικά γραπτά του 20ού αιώνα». Φαίνεται όμως, πως η επιρροή του συνεχίζεται και στον 21ο αιώνα. Για παράδειγμα, ο Rob Phillips από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνια, δημοσίευσε πριν από μερικές μέρες ένα άρθρο που αναφέρεται στην επιχειρηματολογία που αναπτύσσει στο βιβλίο του ο Schrödinger, σχετικά με το πως οι νόμοι της φυσικής θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε «τα γεγονότα στο χώρο και το χρόνο που πραγματοποιούνται εντός των χωρικών ορίων ενός ζωντανού οργανισμού.» Ενώ το βιβλίο του Schrödinger συχνά εξυμνείται για την επίδρασή του σε ορισμένους από τους τιτάνες που ίδρυσαν τη μοριακή βιολογία, αυτό το άρθρο εξετάζει ένα διαφορετικό ζήτημα. Αντί να εξερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο το βιβλίο άγγιξε βιολόγους όπως ο James Watson και ο Francis Crick, καθώς και την κριτική υποδοχή του από άλλους όπως ο Linus Pauling και ο Max Perutz, υποστηρίζει ότι το βιβλίο είναι ένα διαχρονικό μανιφέστο, παρά μια ξεπερασμένη ιστορική αναζήτηση. Το βιβλίο «Τι είναι η ζωή?» είναι γεμάτο από πρωτότυπες θέσεις και προσεγγίσεις για την κατανόηση του μυστηριώδους κόσμου που μας περιέχει (και περιέχουμε) και μπορεί να θεωρηθεί ως έκκληση επιστράτευσης για την αντιμετώπιση των μεγάλων αναπάντητων προκλήσεων στη μελέτη της ζωντανής ύλης στην επιστήμη του 21ου αιώνα.
Διαβάστε το άρθρο του Rob Phillips με τίτλο «Schrödinger’s ‘What is Life?’ at 75?:

https://physicsgg.me/2021/02/13/%cf%84%ce%b9-%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b1%ce%b9-%ce%b7-%ce%b6%cf%89%ce%ae/

διαβάστε επίσης: Ο τέταρτος νόμος της θερμοδυναμικής

https://physicsgg.me/2021/02/13/%cf%84%ce%b9-%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b1%ce%b9-%ce%b7-%ce%b6%cf%89%ce%ae/