Ή γιατί μετράμε το προσδόκιμο ζωής και την ψυχοσωματική μας ευεξία με… κουταλιές καφέ;
Παρασκευή 14 Νοεμβρίου 2025
Η γλυκιά καφεξάρτηση
Καταναγκαστική ευτυχία και κατάθλιψη
Στο "όνειρο ενός γελοίου" του Ντοστογέφσκι, ο ήρωας ξεκινά με την εξής πρόταση: "Είμαι ένας γελοίος άνθρωπος" και παρακάτω συνεχίζει: "Άλλοτε, υπόφερα πολύ που φαινόμουν γελοίος. Δεν φαινόμουν, ήμουν. Πάντα μου ήμουν γελοίος και ξέρω πως σίγουρα θα είμαι από γεννησιμιού μου. Θα ήμουν και δε θα ήμουν επτά χρονών όταν έμαθα πως ήμουν γελοίος.
Έτσι θα είναι ο άνθρωπος του 2050 – Κόκκινα μάτια, καμπούρα και απώλεια μαλλιών
Γνωρίστε τον Sam — μια «επιστημονικά τεκμηριωμένη» προβολή του μέσου αδρανούς ανθρώπου του 2050, που δημιουργήθηκε για να αναδείξει τους κινδύνους του καθιστικού τρόπου ζωής.
Τι συμβαίνει όταν πατάμε “μου αρέσει” στα social media

Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη εξελίσσεται, μαθαίνει να προβλέπει τις επιθυμίες μας, πριν ακόμα τις συνειδητοποιήσουμε εμείς οι ίδιοι.
Κάποτε, το πάτημα του κουμπιού «μου αρέσει» ήταν μια μηχανική αντίδραση, ένας γρήγορος τρόπος για να συμφωνήσετε, να εγκρίνετε ή να δείξετε ότι σας ενδιαφέρει κάτι. Ήταν κάτι μικρό, σχεδόν χωρίς σημασία. Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, αυτή η μικρή κίνηση έχει γίνει ένα από τα πιο ισχυρά σήματα που μπορεί να στείλει ένα άτομο. Κάθε «μου αρέσει», καρδιά ή emoji είναι πλέον ένα σημείο δεδομένων σε ένα τεράστιο, ψηφιακό πεδίο που έχει σχεδιαστεί για να κατανοήσει -και μερικές φορές να προβλέψει- την ανθρώπινη συμπεριφορά.
Θερμοκρασιακή αναστροφή το πρωί της Παρασκευής 14 Νοεμβρίου 2025
Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης, Κ. Λαγουβάρδος
Ε.Α.Α. – Πεντέλη, Παρασκευή 14 Νοεμβρίου 2025, 08:30
Οι αντικυκλωνικές συνθήκες που επηρεάζουν την περιοχή μας δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες για τη δημιουργία του φαινομένου της θερμοκρασιακής αναστροφής*. Νωρίς το πρωί της Παρασκευής 14/11, η ελάχιστη θερμοκρασία στον μετεωρολογικό σταθμό του Σμόλικα στα 2.170 μ υψόμετρο ήταν στους +6.6 °C, και την ίδια ώρα σε κοντινή απόσταση αλλά σε πολύ χαμηλότερο υψόμετρο στη Βωβούσα, στα 1.024 μ υψόμετρο, η ελάχιστη τιμή θερμοκρασίας ήταν -2.0 °C.
Τετάρτη 5 Νοεμβρίου 2025
Σχετικά με την «υπερπανσέληνο» του Νοεμβρίου
Στις 5 Νοεμβρίου θα δούμε την μεγαλύτερη Πανσέληνο του έτους με φαινόμενη διάμετρο 33,37′, περίπου 8% μεγαλύτερη από την μέση διάμετρο των 31′ λεπτών του τόξου.
Όπως έχουμε ξαναγράψει, ο όρος υπερπανσέληνος δεν είναι επιστημονικός όρος. Επινοήθηκε το 1979 από τον αστρολόγο Richard Nolle, γεγονός που από μόνο του προκαλεί δυσφορία. Ο Nolle θεώρησε ότι έχουμε υπερπανσέληνο όταν τυχαίνει η Σελήνη να βρίσκεται περίπου στο 90% της πλησιέστερης απόστασής της από τη Γη.
Τετάρτη 29 Οκτωβρίου 2025
Γιατί ο χρόνος φαίνεται να περνά πιο γρήγορα όσο μεγαλώνουμε;
Γιατί όσο μεγαλώνουμε ο χρόνος φαίνεται να περνά πιο γρήγορα;
Η απάντηση σε αυτό το διαχρονικό ερώτημα βρίσκεται στον τρόπο που ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται τα γεγονότα. Το συμπέρασμα αυτό προέκυψε στο πλαίσιο μελέτης κατά την οποία, οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε λειτουργική μαγνητική τομογραφία, αφού είχαν παρακολουθήσει ένα επεισόδιο της εμβληματικής σειράς «Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ παρουσιάζει» (Alfred Hitchcock Presents, 1955–1965).
Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2025
Οι μνημονικές «αλχημείες» του επιλήσμονος εγκεφάλου
Ο ρόλος της επιλεκτικής λήθης στη δημιουργικότητα και την ανανέωση της μνήμης
Σάββατο 25 Οκτωβρίου 2025
Γιατί να υπάρχει το σύμπαν;
«(…) Γίνεται να διερωτώμαστε για την ίδια την ύπαρξη του σύμπαντος; Να διερωτώμαστε δημόσια και να μην παρεμβαίνει αμέσως ο εσωτερικός λογοκριτής για να διαβιβάσει το ερώτημα μας στο τμήμα θεολογίας, παραδείγματος χάριν; Ή, έστω, στον τομέα μεταφυσικής – με την αριστοτελική έννοια του όρου – του τμήματος φιλοσοφίας;
Βρέθηκε η πηγή της συνείδησης;
Για δεκαετίες οι επιστήμονες πίστευαν ότι η ανθρώπινη συνείδηση προκύπτει από τα πιο νέα και εξελιγμένα τμήματα του εγκεφάλου. Ωστόσο, ένας επιστήμονας του Κέιμπριτζ υποστηρίζει τώρα ότι η θεμελιώδης βάση της εμπειρίας μας μπορεί να ελέγχεται από μια πολύ πιο πρωτόγονη δομή.
Μεταφυσικές προϋποθέσεις της επιστημονικής γνώσης
Επιμνημόσυνος επιστημονική δέησις στον αιρετικό λόγο και τρόπο του Ευτύχη Μπιτσάκη
Παρασκευή 24 Οκτωβρίου 2025
Κυριακή 19 Οκτωβρίου 2025
Το εγκεφαλικό παιχνίδι της μνήμης με τη λήθη
Τεχνολογικές παρομοιώσεις της μνήμης
ΜΗΧΑΝΕΣ ΤΟΥ ΝΟΥ 12.10.25 10:15
Αποκαλύφθηκε το μυστικό του μαγνητικού πεδίου της Γης

Ένα νέο μοντέλο αποκαλύπτει πώς ο υγρός πυρήνας της Γης έχει διατηρήσει το μαγνητικό της πεδίο από την αρχή του πλανήτη, προσφέροντας νέες πληροφορίες για το μέλλον του. Η Γη επωφελείται από την παρουσία ενός μαγνητικού πεδίου, το οποίο λειτουργεί ως ασπίδα ενάντια στην επικίνδυνη κοσμική ακτινοβολία και καθιστά δυνατή τη ζωή. Αντιθέτως, πλανήτες όπως ο Άρης εκτίθενται σε συνεχόμενη ροή φορτισμένων σωματιδίων, δημιουργώντας ένα πολύ πιο εχθρικό περιβάλλον.
Σάββατο 18 Οκτωβρίου 2025
Σάββατο 11 Οκτωβρίου 2025
Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου 2025
Σ.Τραχανάς - Το Φάντασμα μέσα μας: Το πρόβλημα της ελεύθερης βούλησης
Σ’ ένα σημείο του Φαντάσματος της Όπερας, ο Μάικλ Κρώφορντ και η Σάρα Μπράιτμαν τραγουδούν τους περίφημους στίχους: «The phantom of the Opera is there, inside your mind...». To φάντασμα της όπερας είναι εκεί. Είναι μέσα στο ίδιο το μυαλό μας.
Παραδόξως, στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξαν και μεγάλοι φυσικοί και φιλόσοφοι του περασμένου αιώνα, λίγο μετά την ανακάλυψη της αρχής της αβεβαιότητας. Και δεν είναι προφανές ότι είχαν άδικο.
Τεχνητή νοημοσύνη: Γιατί οι περισσότεροι εργαζόμενοι χαίρονται για την «εκτόξευση» της AI
Γιατί οι πολίτες πρέπει να αγνοούν ισχυρισμούς ειδικών ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα τους αφήσει σύντομα χωρίς δουλειά
To μαθηματικό πρόβλημα του Πλάτωνα και το ChatGPT
Στον διάλογο του Πλάτωνα «Μένων ή Περί αρετής πειραστικός», στο χωρίο 82c-85b, ο Σωκράτης διδάσκει σε έναν δούλο πώς να διπλασιάσει το εμβαδόν ενός τετραγώνου. Αρχικά, ο δούλος προτείνει λανθασμένα να διπλασιαστεί το μήκος κάθε πλευράς, αλλά ο Σωκράτης τελικά τον οδηγεί να καταλάβει ότι οι πλευρές του νέου τετραγώνου πρέπει να έχουν το ίδιο μήκος με τη διαγώνιο του αρχικού.
Μενέλαος Λουντέμης: "Ας μη μετρήσουμε"
Ας μην καθίσουμε να μετρήσουμε
ποιανού δάκρυα ήταν πιο ζεστά.
Μπορεί πιο ζεστά να ‘ναι κείνα
που δε χύθηκαν ακόμη.
Ο σταυρός του Αϊνστάιν
Ραδιοαστρονόμοι ανακάλυψαν ένα σπάνιο κοσμικό μοτίβο, τον επονομαζόμενο «σταυρό του Αϊνστάιν» (Einstein Cross), που θα τους βοηθήσει να μάθουν περισσότερα για την σκοτεινή ύλη του σύμπαντος
Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου 2025
ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ ΤΗΣ ΑΝΑΡΧΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ
Mπορεί να θεωρηθεί πλεονασμός μια τοποθέτηση επί ζητημάτων τα οποία από πολλούς εκλαμβάνονται ως αυτονόητα; Πόσες φορές έχει συμβεί για καταστάσεις, τις οποίες με την πρώτη ματιά αντιλαμβανόμαστε ως απλές, να αναγκασθούμε, εκ των υστέρων, να αναγνωρίσουμε την πολυσυνθετότητά τους; Δεν είναι η εξυπακουόμενη «αλήθεια» που ανατρέπεται, στην καθημερινή κοινωνική πρακτική, κάνοντας το αυτονόητο να αποκτά τις διαστάσεις ψεύτικου;
Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου 2025
Ο αόρατος χορογράφος
Αναζητώντας στον εγκέφαλο το βιολογικό υπόβαθρο της χορευτικής δημιουργικότητας
Το burnout είναι η μάστιγα της σύγχρονης εργασίας – Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί
Το αίσθημα του άγχους και της υπερφόρτωσης στη δουλειά μπορεί να μετατραπεί σε μια πιο σοβαρή κατάσταση, που υπερβαίνει το απλό αίσθημα κούρασης και καταλήγει στην εξουθένωση, στο «burnout»
Σάββατο 13 Σεπτεμβρίου 2025
Πλάτων: Η πιο πικρή απογοήτευση που νιώθεις, είναι όταν προσφέρεις καλοσύνη και σου την ανταποδίδουν με κακία.
30 από τις κορυφαίες ρήσεις του μεγάλου Έλληνα φιλοσόφου, μαθητή του Σωκράτη και δασκάλου του Αριστοτέλη. - Aπό τη Μανταλένα Μαρία Διαμαντή
Πλάτων... Ο σπουδαίος Έλληνας φιλόσοφος από την Αθήνα, ο πιο γνωστός μαθητής του Σωκράτη και δάσκαλος του Αριστοτέλη. Ολόκληρο το έργο του με τη μορφή φιλοσοφικών διαλόγων έχει σωθεί κι έχει ασκήσει τεράστια επιρροή στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία και γενικότερα στη δυτική φιλοσοφική παράδοση μέχρι και σήμερα. Θεωρείται οικοδόμος της φιλοσοφίας κι εμπνευστής των σπουδαιότερων κοινωνικοπολιτικών οραματισμών.
Παρασκευή 12 Σεπτεμβρίου 2025
OpenAI / Κυκλοφόρησε το GPT5 – Μειωμένες «παραισθήσεις» και εξαιρετική κατανόηση της γλώσσας
Η OpenAI ανακοίνωσε επίσημα την κυκλοφορία του GPT-5, της πλέον εξελιγμένης έκδοσης του κορυφαίου μοντέλου γλωσσικής επεξεργασίας, σηματοδοτώντας ένα κρίσιμο βήμα προς την επίτευξη της τεχνητής γενικής νοημοσύνης (Artificial General Intelligence-AGI), όπως έγραψε το Wired.
ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ
Το σύστημα της φύσης, της οποίας ο άνθρωπος είναι τμήμα,
τείνει να είναι αυτο-εξισορροπούμενο, αυτο-ρυθμιζόμενο, αυτο-καθαριζόμενο.
Όχι, όμως, με την τεχνολογία.
Ε. F. Schumacher
Έρχεται η τεχνητή νοημοσύνη ιεραρχικού συλλογισμού που ξεπερνάει σε επιδόσεις τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα
Νέος τύπος ΑΙ κερδίζει κατά κράτος τα σημερινά μοντέλα σε όλα τα τεστ αξιολόγησης.
Σάββατο 6 Σεπτεμβρίου 2025
Ελευθερία χωρίς προσδιορισμούς
«Είναι ο πιο εύκολος τρόπος να λύσετε το πρόβλημα, τόσο ξεκάθαρος ώστε δεν χρειάζεται να τον πολυβασανίζεις για να τον παραδεχθείς. Έτσι, δεν θα υπάρχει πια λόγος να σκεφτόμαστε. Και πραγματικά, το βασικό είναι να μην υπάρχει λόγος να σκεφτόμαστε! Όλο το μυστήριο της ζωής θα μπορέσει τότε να χωρέσει σε δυο φύλλα τυπωμένο χαρτί.»
Φ.Μ. Ντοστογιέφσκι, Έγκλημα και τιμωρία
Πέφτοντας το μάτι μας στη λέξη «ελευθερία» στο λεξικό, συναντάμε τον
ορισμό: «δυνατότητα αυτόβουλης και απεριόριστης δράσης σύμφωνα με τις
επιθυμίες (κάποιου), η απουσία εξαναγκασμού ή καταπίεσης» και
κατηγοριοποιείται σε προσωπική, του λόγου, ακαδημαϊκή ή του Τύπου.
Μέσα από αυτά τα όρια και τους προσδιορισμούς είναι
μία δυνατότητα, που μπορεί να προκύψει κατόπιν συμφωνίας «κάποιων», με
βάση τις επιθυμίες τους. Και μάλιστα, όταν απουσιάζει ο καταναγκασμός.
Πέμπτη 4 Σεπτεμβρίου 2025
Άλντους Χάξλεϋ: Όταν στους σκλάβους θα αρέσει η σκλαβιά. (VIDEO)
O Άλντους Χάξλεϋ, ο συγγραφέας του απελπιστικά προφητικού βιβλίου επιστημονικής φαντασίας "Ο θαυμαστός καινούργιος κόσμος" και αυτού που είπε: "Μόνο ένα μεγάλο λαϊκό κίνημα υπέρ της αποκέντρωσης της εξουσίας και της αυτοοργάνωσης μπορεί να σταματήσει τη σημερινή τάση προς ολοκληρωτισμό.
Φυσική Θερινής Νυκτός
Δέκα από τα μεγαλύτερα Παράδοξα και άλυτα Προβλήματα της Φυσικής που μπορούν να προκαλέσουν ατέρμονες συζητήσεις, ειδικά στις θερμές καλοκαιρινές νύχτες, όταν δεν μας κολλάει ο ύπνος:
Παρασκευή 29 Αυγούστου 2025
Εσύ πόσο άνθρωπος νιώθεις σήμερα;
Και θα εμφανιστούν καινούριες μορφές πάνω στην Γη.
Οι ηλεκτρονικοί εγκέφαλοι και τα ανδροειδή περιμένουν υπομονετικά.
ΟΜΩΣ: Κάπου πέρα από την φύση του ανθρώπου, πέρα από αυτήν την ίδια την Γη, πέρα από την ζωή, υπάρχουν τα άστρα. Κι ολοένα και πιο πολλοί αισθάνονται ένα μυστηριακό κάλεσμα, σαν κοιτάνε το βράδυ τον έναστρο ουρανό.
Εκεί πάνω ψηλά, δημιουργείται σιγά σιγά ένα πλάσμα που μπορεί να περιέχει ΟΛΑ τα πλάσματα ΟΛΟΥ του σύμπαντος και που θα αγγίζει αυτό που ο Χέγκελ είχε πει: «Καθαρή ύπαρξη και Τίποτα, είναι ένα και το αυτό».
Βαγγέλης Κοτρώνης, Χιονάτη για μεγάλους, τ. 7, Μάιος ‘82
Η πλέον εξέχουσα επιστημονική αιχμή, εδώ και δεκαετίες, έχει έρθει να επιβεβαιώσει αυτό που οι αρχαίοι πολιτισμοί και κουλτούρες θεωρούσαν ως υπαρξιακό θεμέλιο λίθο: δεν υπάρχει κενό στον Κόσμο-Σύμπαν, τα ΠΑΝΤΑ είναι συνδεδεμένα. Κι ασφαλώς η σύνδεση αυτή είναι πέρα από το πεπερασμένο των ανθρώπινων κι εν γένει έμβιων αισθήσεων. Η αντίληψή της, στο καθημερινό βίωμα, συνέβαινε λοιπόν με τον νου, το συναίσθημα, την νόηση πως η Ψυχή, το Πνεύμα, διατρέχει τα πάντα, ενοποιώντας τα σε έναν άπειρο Κοσμικό Οργανισμό.
Τα «γρηγορότερα μάτια» του ελληνικού ουρανού
Εγκαίνια και «βαφτίσια» για το «200+», το πιο σύγχρονο τηλεσκόπιο της χώρας μας στο Αστεροσκοπείο Σκίνακα στην Κρήτη, το οποίο θα δώσει ώθηση στις αστρονομικές παρατηρήσεις αλλά και στις ασφαλείς τηλεπικοινωνίες
Παρασκευή 22 Αυγούστου 2025
Kαμύ: Μια μέρα όμως γεννιέται το "γιατί"
… κι όλα αρχίζουν. Ένα διαχρονικό κείμενο του Αλμπέρ Καμύ
ΑΚΟΜΑ ΚΙ Η ΣΚΕΨΗ, ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΚΟ ΤΗΣ ΤΡΟΠΟ, με πείθει πως αυτός ο κόσμος είναι παράλογος. Η καθαρή λογική, σ’ αντίθεση με το παράλογο, ισχυρίστηκε πως το κάθε τι είναι σαφές. Ευχόμουν το δίκιο της αλλά μάταια περίμενα αποδείξεις. Έπειτα από τόσους αιώνες αναζητήσεων και τόσους εκφραστικούς και πειστικούς ανθρώπους, ξέρω πως αυτό είναι λάθος. Σ’ αυτό το πεδίο τουλάχιστον, αφού δεν μπορώ να μάθω, δεν υπάρχει ευτυχία.
Ο πόλεμος δεν είναι μοιραίος βιολογικά
Είναι ο πόλεμος εκδήλωση ζωώδους ανθρώπινης βίας ή της κοινωνικοπολιτικής κτηνωδίας;
Σωκράτης: Οι άξιοι άνθρωποι δεν επιδιώκουν την εξουσία…
Σε απόσπασμα από την Πολιτεία του Πλάτωνα, διαβάζουμε τα λόγια του Σωκράτη σχετικά με τους άξιους και ικανούς ανθρώπους, και τη θεωρία του πως εκείνοι, στην ουσία, αναγκάζονται να παίρνουν την εξουσία στα χέρια τους από τιμωρία…
Τετάρτη 20 Αυγούστου 2025
Έρχεται η Μαύρη Σελήνη
Στις 23 Αυγούστου ο ουρανός στο ημισφαίριο της Γης όπου βρίσκεται και η Ελλάδα θα βιώσει το φαινόμενο της Μαύρης Σελήνης, μιας φάσης όπου η Σελήνη βρίσκεται ανάμεσα στη Γη και τον Ήλιο και το φωτισμένο της ημισφαίριο δεν είναι ορατό από εμάς.
Η Μαύρη Σελήνη (black moon) δεν είναι επίσημος αστρονομικός όρος, αλλά χρησιμοποιείται ευρέως στην αστρολογία και στη λαϊκή παράδοση για να περιγράψει σπάνια φαινόμενα που σχετίζονται με τις φάσεις της Σελήνης. Μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα, ανάλογα με το πλαίσιο:




















%20%CE%93%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%AC%20%CE%A4%CE%BF%CF%85%20%CE%A7%CE%AC%CE%BF%CF%85%CF%82%20%E2%80%94%20%CE%9F%20%CE%A7%CE%BF%CF%81%CF%8C%CF%82%20%CF%84%CE%B7%CF%82%20%CE%A3%CE%B9%CF%89%CF%80%CE%AE%CF%82%20%E1%B4%B4%E1%B4%B0%20-%20YouTube.png)


























